Άσος στο μανίκι της Κύπρου το κοίτασμα «Ονησίφορος» - Όλα τα σενάρια

Κυριάκος Πενηνταέξ

Στρατιωτικές πηγές εξηγούν στη "Σ" ότι παρεμπόδιση του γεωτρύπανου «West Capella» συνιστά η είσοδος τουρκικού πλοίου εντός της απαγορευμένης ζώνης των 500 μέτρων που κήρυξε η Δημοκρατία γύρω από το σημείο της εξέδρας. Εκτός της ακτίνας των 500 μέτρων, δεν εκλαμβάνεται ως ουσιαστική πρόκληση.
Η έναρξη των εργασιών του γεωτρύπανου «West Capella» της γαλλοιταλικής κοινοπραξίας ENI - TOTAL, την Τετάρτη, στο κοίτασμα «Ονησίφορος» του τεμαχίου 11 στην κυπριακή ΑΟΖ, αποτελεί μια πολύ σημαντική εξέλιξη, που αναβαθμίζει τον γεωπολιτικό ρόλο της Κύπρου. Ενδεχόμενη ανεύρεση γηγενών κοιτασμάτων φυσικού αερίου θεωρείται ως ένα εξαιρετικό πλεονέκτημα με οικονομική και στρατηγική σημασία.

Επιπρόσθετα, οι ενεργειακές προοπτικές που υπάρχουν στα υπόλοιπα θαλάσσια οικόπεδα, οι συμφωνίες της Κυβέρνησης με ξένες εταιρείες κολοσσούς και οι επαφές με γειτονικά κράτη για τη δημιουργία του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου East Med εντάσσουν την Κύπρο στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.

Συνεχείς τουρκικές προκλήσεις

Είναι γενικά αποδεκτόν, ότι οι υδρογονάνθρακες αποτελούν «άσο στον μανίκι» της Κύπρου όσον αφορά την ενίσχυση των οικονομικών δεσμών με χώρες όπως η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Αίγυπτος και ο Λίβανος, συμμαχίες που αποφέρουν και σημαντικά οφέλη σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο. Αυτό είναι κάτι που φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά η Τουρκία, η οποία εντείνει τις προκλήσεις, τις τελευταίες μέρες, με στόχο να ακυρώσει αυτό το πλεονέκτημα της Κύπρου, προσδοκώντας να βάλει ακόμη και «χέρι» στους ενεργειακούς μας πόρους.

Μέχρι στιγμής, πάντως, οι προκλήσεις εκλαμβάνονται από την Κυπριακή Δημοκρατία ως χαμηλής έντασης, είτε μέσω δηλώσεων Τούρκων αξιωματούχων, είτε μέσω έκδοσης NAVTEX και NOTAM για στρατιωτικές ασκήσεις σε περιοχές που η Άγκυρα θεωρεί πως έχει δικαιώματα, εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Όπως επιβεβαιώνουν στρατιωτικές πηγές της Δημοκρατίας, τα τουρκικά πλοία, προς το παρόν, βρίσκονται σε απόσταση από το σημείο της γεώτρησης, που δεν θεωρείται παραβίαση του διεθνούς δικαίου.

«Πρώτη φορά γεώτρηση σε ανθρακικό στόχο»

Σε δηλώσεις του στη «Σημερινή» της Κυριακής και ερωτηθείς για τις προοπτικές του κοιτάσματος «Ονησίφορος», ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης ανέφερε ότι η δομή στο δυνητικό κοίτασμα «Ονησίφορος» εκτιμάται ότι είναι ανθρακική, όμοιου τύπου με του κοιτάσματος Ζορ της Αιγύπτου. «Είναι η πρώτη φορά στην κυπριακή ΑΟΖ που θα γίνει γεώτρηση σε ανθρακικό στόχο και άρα έχει μεγάλη σημασία να αντληθούν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, με σκοπό να εξετασθεί η θεωρία ύπαρξης αυτού του πετρελαϊκού συστήματος στη δική μας ΑΟΖ», σημείωσε, για να προσθέσει:

«Σε περίπτωση που υπάρξει ανακάλυψη φυσικού αερίου στον ‘Ονησίφορο’, θα ακολουθήσουν επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις για τον προσδιορισμό των ποσοτήτων. Μια ανακάλυψη, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα βελτιώσει επίσης και τις πιθανότητες άλλων ανακαλύψεων, σε άλλες ανθρακικές δομές που έχουν ήδη εντοπισθεί».
Σημειώνεται πως η εταιρεία Total αποφάσισε να επανεξετάσει το δυναμικό του τεμαχίου «11», μετά την ανακάλυψη του μεγάλου κοιτάσματος «Ζορ» στην αιγυπτιακή ΑΟΖ το 2015 και το οποίο απέχει μόλις έξι χιλιόμετρα από τεμάχιο «11», δημιουργώντας αισιοδοξία για εξεύρεση κοιτασμάτων.

Θα γνωρίζουμε σε 75 μέρες

Ερωτηθείς για τις εργασίες του πλοίου-γεωτρύπανου West Capella, που έπιασε δουλειά την Τετάρτη στο τεμάχιο 11, ο αρμόδιος Υπουργός είπε ότι η εξέδρα σταθεροποιήθηκε, επανδρώθηκε με το απαιτούμενο προσωπικό, εφοδιάστηκε με τα αναγκαία υλικά, όργανα και μηχανήματα και άρχισε να κατεβαίνει το τρυπάνι στο βυθό. «Οι γεωτρητικές εργασίες άρχισαν με σάρωση του θαλάσσιου πυθμένα στη θέση της γεώτρησης, ώστε, εάν διαπιστωθεί παρουσία ναυαγίων, άλλων ευρημάτων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ή ευαίσθητων οικοσυστημάτων βαθέων υδάτων, να είναι δυνατή η λήψη μέτρων για την εξάλειψη του κινδύνου καταστροφής τους», επισήμανε.

«Σύμφωνα, δε, με το αρχικό χρονοδιάγραμμα», συμπλήρωσε, «οι εργασίες αυτές δεν θα υπερβούν τις 75 ημέρες, με μέγιστο γεωτρητικό βάθος τα 4.250 μέτρα περίπου κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και βάθος νερού στη θέση της γεώτρησης τα 1.698 μέτρα. Ήδη, όπως γνωρίζετε, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει προβεί στην έκδοση οδηγίας προς ναυτιλλομένους για την οριοθέτηση ζώνης ασφαλείας 500 μέτρων γύρω από το πλοίο - γεωτρύπανο. Σημειώνω ότι το προσωπικό του Υπουργείου Ενέργειας θα ενημερώνεται σε συνεχή βάση για τις εργασίες που εκτελούνται στο ‘West Capella’ και θα αναλύει τα δεδομένα που προκύπτουν».

«Δεν εξαρτώμαστε από τις τουρκικές ενέργειες»

Κληθείς να σχολιάσει τις συνεχείς προκλήσεις της Άγκυρας,  ο Γιώργος Λακκοκτρύπης είπε πως «ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει καταστήσει σαφές ότι σε ουδεμία περίπτωση οι προκλήσεις και οι απειλές της Τουρκίας επηρεάζουν τους ενεργειακούς μας σχεδιασμούς, με την Κυβέρνηση να ενεργεί πάντοτε με γνώμονα το συμφέρον όλων των Κυπρίων πολιτών. Εξ ου και η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει απρόσκοπτα τις διαδικασίες για αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, ασκώντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα όπως αυτά απορρέουν από το διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».

Στην ερώτηση, αν υπάρχει ανησυχία για κλιμάκωση της έντασης και ενδεχόμενη προσπάθεια των Τούρκων για παρεμπόδιση των εργασιών στο οικόπεδο 11, ο Υπουργός Ενέργειας, απάντησε: «Επαναλαμβάνω πως δεν εξαρτάται η υλοποίηση του ενεργειακού μας προγράμματος από τις όποιες δηλώσεις ή παράνομες ενέργειες της Τουρκίας. Και στο πρόσφατο παρελθόν, υπενθυμίζω, κατά τη διάρκεια προηγούμενων γεωτρήσεων στην ΑΟΖ μας, είχαμε να αντιμετωπίσουμε παρόμοιες καταστάσεις. Και τότε οι γεωτρήσεις ολοκληρώθηκαν όπως είχαν σχεδιαστεί, κατάληξη που αναμένουμε και για τις εργασίες της γαλλοϊταλικής κοινοπραξίας των TΟΤΑL -  EΝΙ στο τεμάχιο 11».

Ικανοποίηση εκφράζει η ΤOTAL

Μιλώντας, εξάλλου, στην εφημερίδα μας, ο Γενικός Διευθυντής της TOTAL Κύπρου, Ιβ Γκροζιάν, δήλωσε ότι το γεωτρύπανο θα προχωρήσει αρχικά σε ορισμένες δοκιμές και ελέγχους, που θα διαρκέσουν λιγότερο από μία εβδομάδα και στη συνέχεια θα αρχίσει κανονικά η γεώτρηση. Ο κ. Γκροζιάν εξέφρασε τη μεγάλη ικανοποίησή του για την έναρξη των εργασιών, αλλά και για το γεγονός ότι το ενεργειακό πρόγραμμα της ΤΟΤΑL υλοποιείται απρόσκοπτα και χωρίς καμία καθυστέρηση. Εξέφρασε, επίσης, αισιοδοξία για τις προοπτικές ανεύρεσης φυσικού αερίου στο τεμάχιο 11. Η γεώτρηση, εξήγησε, αναμένεται να διαρκέσει γύρω στους δύο με τρεις μήνες και τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν τον επόμενο Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο και αμέσως μετά θα συνεχιστούν οι εργασίες για έκδοση των τελικών αποτελεσμάτων.

Τι θα θεωρηθεί παρεμπόδιση του γεωτρύπανου

Οι συνεχείς προκλητικές δηλώσεις και οι στρατιωτικές ενέργειες των Τούρκων εκλαμβάνονται από την Κυβέρνηση ως επικοινωνιακά παιγνίδια που δεν επηρεάζουν ουσιαστικά την υλοποίηση του ενεργειακού της προγράμματος. Καλά ενημερωμένες πηγές που παρακολουθούν στενά τις ενέργειες της Άγκυρας, ανέφεραν στη «Σημερινή» ότι οι κινήσεις των τουρκικών πλοίων είναι εντός της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά εκτός των χωρικών μας υδάτων. Και επειδή οι δραστηριότητες των Τούρκων αφορούν ασκήσεις και όχι οικονομική εκμετάλλευση πόρων, δεν θεωρούνται ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου.

Αυτό που έπρεπε να κάνει και δεν έκανε η Άγκυρα, ήταν να ζητήσει άδεια από τη Δημοκρατία για την έκδοση NAVTEX, παράλειψη που συνιστά παρατυπία, αλλά δεν δίνει επαρκές νομικό υπόβαθρο, όπως μας λέχθηκε, για να οδηγήσουμε τους Τούρκους ενώπιον δικαστηρίου. Εξάλλου, τέτοιες παρατυπίες έγιναν δεκάδες φορές στο παρελθόν και αναμένεται να γίνουν δεκάδες φορές στο μέλλον. Είναι γνωστό πως η Τουρκία δεν κάνει ούτε τα βασικά, όπως να αναγνωρίσει ως κράτος την Κυπριακή Δημοκρατία. Θεωρεί, μάλιστα, ότι το μισό βόρειο κομμάτι του οικοπέδου 6, το μισό 5 και το μισό 4 που βρίσκονται εντός της κυπριακής ΑΟΖ τής ανήκουν.  Επίσης, θεωρεί ότι τα τεμάχια 8, 9, 2, 3 και μεγάλο μέρος του 12 είναι αδειοδοτημένα από τα κατεχόμενα και ειδικότερα από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων.

Στρατιωτικές πηγές εξήγησαν στην εφημερίδα μας τι πρέπει να κάνουν οι Τούρκοι για να θεωρηθεί παρεμπόδιση του γεωτρύπανου «West Capella», λέγοντας πως τουρκικό πλοίο θα πρέπει να εισέλθει εντός της απαγορευμένης ζώνης των 500 μέτρων που κήρυξε η Δημοκρατία γύρω από το σημείο της εξέδρας. Εκτός της ακτίνας των 500 μέτρων, δεν εκλαμβάνεται ως ουσιαστική πρόκληση.

Ξεκάθαρες διαδικασίες

Εξάλλου, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι διαδικασίες που ακολουθούνται διεθνώς σε περίπτωση που πλοίο πλησιάσει εξέδρα γεώτρησης, είναι ξεκάθαρες. Σε περίπτωση που πλοίο εισέλθει στην κίτρινη ζώνη, δηλαδή σε ακτίνα δεκαπέντε ναυτικών μιλίων, τότε η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να απευθύνει μιαν απλή προειδοποίηση. Στο σενάριο που πλοίο εισέλθει στην πορτοκαλί ζώνη, δηλαδή σε ακτίνα δέκα ναυτικών μιλίων, τότε η προειδοποίηση θα είναι πιο αυστηρή. Στην περίπτωση που κάποιο πλοίο εισέλθει στην κόκκινη ζώνη, σε ακτίνα πέντε ναυτικών μιλίων, τότε ένα από τα τρία συνοδευτικά πλοία του «West Capella», θα πλησιάσει και θα εμποδίσει τη διέλευση του πλοίου. 

Δικαίωμα επέμβασης αποκτάται στο απομακρυσμένο σενάριο που κάποιο πλοίο εισέλθει εντός της απαγορευμένης ζώνης, δηλαδή στα πεντακόσια μέτρα από την εξέδρα. Αξίζει, πάντως, να αναφέρουμε, πως ουδέποτε στο παρελθόν η Τουρκία ή άλλη χώρα έχει εισέλθει στην απαγορευμένη ζώνη εξέδρας γεώτρησης. Και αυτό έχει τη σημασία του. Επίσης, η ανάληψη των διαδικασιών ανεύρεσης και εξόρυξης των φυσικών πόρων της Κύπρου από εταιρείες - κολοσσούς, που είναι μάλιστα συνδεδεμένες με υπερδυνάμεις, όπως η Γαλλία, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ, αποτελούν ακόμη ένα σοβαρό λόγο για να περιορίζονται οι Τούρκοι σε επικοινωνιακά παιγνίδια.

Σημερινή